نکات کاربردی برای رهایی از پیشداوریها در رابطه و ساخت اعتماد متقابل
پیشداوریها، همان قضاوتهای ناعادلانهای هستند که قبل از شناخت کافی دربارهی یک فرد یا موقعیت، در ذهن ما شکل میگیرند. این قضاوتها میتوانند بهشدت به روابط ما آسیب بزنند، بهویژه در روابط عاطفی و صمیمانه. برای داشتن رابطهای سالم و قوی، لازم است آگاهانه تلاش کنیم تا از این پیشداوریها دوری کنیم. این کار آسان نیست و نیازمند خودآگاهی، همدلی و تلاش مستمر است. اما با تمرین و آگاهی، میتوانیم ذهنی بازتر داشته باشیم و فرصتهای بیشتری برای شناخت واقعی افراد و برقراری ارتباطات معنادار ایجاد کنیم. 
- ✔️
آگاهی از وجود پیشداوریها:
قدم اول، پذیرش این واقعیت است که همه ما، کم یا زیاد، در معرض پیشداوریها هستیم. شناسایی این پیشداوریها، اولین قدم برای غلبه بر آنهاست. - ✔️
خودآگاهی را تمرین کنید:
به افکار و احساسات خود توجه کنید. چرا این احساس را نسبت به این شخص دارید؟ این احساس از کجا نشات میگیرد؟ - ✔️
فرضیات خود را زیر سوال ببرید:
آیا فرضیات شما بر اساس واقعیت است یا بر اساس کلیشهها و تصورات غلط؟ - ✔️
به تفاوتها احترام بگذارید:
بپذیرید که همه افراد متفاوت هستند و این تفاوتها لزوماً بد نیستند. به جای تلاش برای تغییر دادن طرف مقابل، سعی کنید او را درک کنید. - ✔️
شنوندهی فعال باشید:
به حرفهای طرف مقابل با دقت گوش دهید و سعی کنید از دیدگاه او به مسائل نگاه کنید. - ✔️
از قضاوت کردن زودهنگام خودداری کنید:
قبل از اینکه اطلاعات کافی به دست آورید، از قضاوت کردن دربارهی طرف مقابل خودداری کنید. - ✔️
صادق و روراست باشید:
احساسات و افکار خود را به طور با صداقت با طرف مقابل در میان بگذارید. - ✔️
در مورد پیشداوریهای خود با طرف مقابل صحبت کنید:
اگر متوجه شدید که پیشداوری نسبت به طرف مقابل دارید، با او در این مورد صحبت کنید و سعی کنید این پیشداوریها را از بین ببرید. - ✔️
از کمک متخصص استفاده کنید:
اگر در غلبه بر پیشداوریهای خود مشکل دارید، از یک مشاور یا روانشناس کمک بگیرید. - ✔️
به دنبال نقاط مشترک باشید:
به جای تمرکز بر تفاوتها، سعی کنید نقاط مشترک خود را با طرف مقابل پیدا کنید. - ✔️
همدلی را تمرین کنید:
سعی کنید خود را جای طرف مقابل بگذارید و احساسات او را درک کنید.
- ✔️
بخشنده باشید:
اگر طرف مقابل اشتباهی مرتکب شد، او را ببخشید و به او فرصت دهید تا جبران کند. - ✔️
صبور باشید:
تغییر پیشداوریها زمانبر است. صبور باشید و به تلاش خود ادامه دهید.
- ✔️
مراقب رسانهها باشید:
رسانهها میتوانند پیشداوریها را تقویت کنند. مراقب باشید که چه چیزی تماشا میکنید و چه چیزی میخوانید.
با ذهنی باز و قلبی مهربان، میتوانیم دنیایی عادلانهتر و صمیمیتر بسازیم. به یاد داشته باشیم که پیش داوری یک سد بزرگ بر سر راه ارتباط موثر است و حذف آن نیازمند تلاش مستمر است.
دوری از پیشداوریها در رابطه: 17 نکته کلیدی
1. خودآگاهی را تمرین کنید
اولین قدم برای دوری از پیشداوریها، آگاهی از وجود آنها در خودتان است.به افکار و باورهایتان دقت کنید و ببینید آیا ریشه در تجربه شخصی دارند یا صرفاً بازتاب نظرات دیگران هستند؟دفتر خاطرات روزانه میتواند ابزار مفیدی برای شناسایی الگوهای فکریتان باشد.چه زمانی و در مورد چه مسائلی تمایل به پیشداوری دارید؟از خودتان بپرسید چرا اینگونه فکر میکنم؟آیا مدرکی برای اثبات باورم دارم؟یا صرفاً بر اساس حدس و گمان قضاوت میکنم؟به بازخوردهای دیگران گوش دهید.گاهی اوقات دوستان و نزدیکان میتوانند پیشداوریهای پنهان شما را آشکار کنند.
سعی کنید دیدگاه خود را از زوایای مختلف بررسی کنید و خود را جای دیگران قرار دهید.
درک کنید که همه ما دارای سوگیریهای ناخودآگاه هستیم.مهم این است که این سوگیریها را شناسایی و سعی کنیم از تاثیر آنها بکاهیم.به دنبال منابعی باشید که به شما در درک سوگیریهای شناختی کمک کنند.
2. به جای قضاوت، سوال بپرسید
به جای اینکه سریعاً بر اساس ظاهر یا رفتارهای ظاهری طرف مقابل قضاوت کنید، سعی کنید با پرسیدن سوالات باز، او را بهتر بشناسید. به جای “تو همیشه. . . ” یا “تو هیچ وقت. . . ” از سوالاتی مانند “میتوانی در مورد این موضوع بیشتر توضیح بدهی؟” استفاده کنید. به لحن صدای خود دقت کنید. سوالات باید از سر کنجکاوی و تمایل به درک باشد، نه از سر انتقاد و سرزنش. از پرسیدن سوالات شخصی و حساس در ابتدای رابطه خودداری کنید. اجازه دهید اعتماد بین شما شکل بگیرد. به پاسخها با دقت گوش دهید و سعی کنید منظور طرف مقابل را به درستی درک کنید. از سوالات پیگیرانه برای روشن شدن ابهامات استفاده کنید.
3. به تفاوتها احترام بگذارید
به جای تلاش برای تغییر دادن طرف مقابل، سعی کنید تفاوتهای او را بپذیرید و به آنها احترام بگذارید. از تفاوتها به عنوان فرصتی برای یادگیری در مورد فرهنگها، سبک زندگی و دیدگاههای مختلف استفاده کنید. مرزهای خود را مشخص کنید و به مرزهای طرف مقابل نیز احترام بگذارید. به دنبال نقاط مشترک بگردید. یافتن زمینههای مشترک میتواند به تقویت ارتباط بین شما کمک کند.
4. فعالانه گوش دهید
گوش دادن فعالانه به معنای تمرکز کامل بر روی صحبتهای طرف مقابل، درک منظور او و نشان دادن همدلی است. از قطع کردن صحبتهای طرف مقابل خودداری کنید. اجازه دهید او حرفش را تمام کند. با بهرهگیری از زبان بدن خود (مانند نگاه کردن به چشمها، تکان دادن سر و لبخند زدن) نشان دهید که به صحبتهای او توجه دارید. با خلاصهسازی و بازگویی صحبتهای طرف مقابل، نشان دهید که منظور او را به درستی درک کردهاید. از پرسیدن سوالات روشنکننده برای اطمینان از درک صحیح خود استفاده کنید. احساسات طرف مقابل را تشخیص دهید و به آنها اعتبار دهید. مثلا میتوانید بگویید “به نظر میرسد خیلی ناراحت هستی. ” از قضاوت کردن یا نصیحت کردن خودداری کنید. فقط گوش دهید و سعی کنید درک کنید.
5. همدلی را تمرین کنید
همدلی به معنای توانایی درک و احساس کردن احساسات طرف مقابل است. خودتان را جای طرف مقابل قرار دهید و سعی کنید دنیا را از دید او ببینید. به احساسات خودتان در هنگام شنیدن صحبتهای طرف مقابل توجه کنید. آیا میتوانید احساسات او را درک کنید؟ از گفتن جملاتی مانند “میفهمم چه احساسی داری” خودداری کنید، مگر اینکه واقعاً بتوانید احساسات او را درک کنید. به جای تلاش برای حل کردن مشکلات طرف مقابل، سعی کنید او را درک کنید و به او احساس امنیت و حمایت بدهید. با خواندن کتابها و تماشای فیلمهایی که به شما در درک احساسات دیگران کمک میکنند، همدلی خود را تقویت کنید.
6. از تعمیم دادن خودداری کنید
تعمیم دادن به معنای نسبت دادن ویژگیهای یک فرد یا گروه به همه افراد آن گروه است. به جای بهرهگیری از عبارات کلی مانند “همه مردها. . . ” یا “همه زنها. . . “، سعی کنید در مورد افراد به طور فردی صحبت کنید. از نسبت دادن رفتار یک فرد به کل فرهنگ یا قومیت او خودداری کنید. به دنبال استثناها باشید. همیشه افرادی وجود دارند که از کلیشهها پیروی نمیکنند. به جای تعمیم دادن، سعی کنید در مورد افراد به طور خاص و بر اساس تجربیات خود قضاوت کنید.
7. در مورد باورهایتان تجدید نظر کنید
باورهای شما مجموعهای از افکار و اعتقادات است که دیدگاه شما را نسبت به دنیا شکل میدهند. باید به طور مداوم باورهای خود را بررسی کنید و در صورت لزوم آنها را تغییر دهید. از خودتان بپرسید چرا این باور را دارم؟ آیا مدرکی برای اثبات آن دارم؟ به دنبال دیدگاههای مختلف باشید و سعی کنید دنیا را از زوایای مختلف ببینید. در مورد اطلاعاتی که دریافت میکنید، انتقادی فکر کنید. آیا منبع این اطلاعات معتبر است؟ از تغییر دادن باورهایتان نترسید. رشد و تکامل نیازمند انعطافپذیری فکری است. باورهای خود را با طرف مقابل به اشتراک بگذارید و به دیدگاههای او نیز گوش دهید.
8. صبور باشید
تغییر عادات و باورهای ریشهدار زمان میبرد. صبور باشید و به خودتان و طرف مقابل فرصت دهید. از تلاش برای تغییر دادن طرف مقابل به زور خودداری کنید. تغییر باید از درون و با تمایل خود فرد صورت گیرد. پیشرفتهای کوچک را جشن بگیرید و به خودتان انگیزه بدهید. در صورت لزوم از یک مشاور یا روانشناس کمک بگیرید. به خودتان یادآوری کنید که هدف شما ایجاد یک رابطه سالم و مبتنی بر احترام است. از ناامید شدن خودداری کنید و به تلاش خود ادامه دهید.
9. از برچسب زدن خودداری کنید
برچسب زدن به افراد، آنها را در قالبهای محدود و کلیشهای قرار میدهد و مانع از شناخت واقعی آنها میشود. به جای بهرهگیری از برچسبها، سعی کنید افراد را بر اساس رفتارها و ویژگیهای فردی آنها قضاوت کنید. از نسبت دادن برچسبهای منفی به افراد خودداری کنید. این کار میتواند به عزت نفس آنها آسیب برساند. به جای برچسب زدن، سعی کنید با افراد همدلی کنید و آنها را درک کنید. از برچسب زدن به خودتان نیز خودداری کنید. خودتان را محدود نکنید و به خودتان اجازه رشد و پیشرفت بدهید.
10. به دنبال منابع معتبر اطلاعات باشید
بسیاری از پیشداوریها ریشه در اطلاعات نادرست یا ناقص دارند. به دنبال منابع معتبر اطلاعات باشید و از تکیه بر شایعات و اخبار غیرموثق خودداری کنید. قبل از باور کردن هر چیزی، منبع آن را بررسی کنید. آیا منبع معتبر و بیطرف است؟ از تکیه بر رسانههای اجتماعی به عنوان تنها منبع اطلاعات خودداری کنید. به دنبال دیدگاههای مختلف باشید و سعی کنید موضوعات را از زوایای مختلف بررسی کنید. در مورد اطلاعاتی که دریافت میکنید، انتقادی فکر کنید. آیا اطلاعات منطقی و قابل باور هستند؟ از پرسیدن سوالات و تحقیق کردن نترسید.
11. به زبان بدن توجه کنید
به حالت چهره، تماس چشمی، حرکات دست و پا و وضعیت بدن طرف مقابل توجه کنید. آیا طرف مقابل احساس راحتی و آرامش میکند؟ آیا مضطرب یا ناراحت است؟ از قضاوت کردن افراد بر اساس زبان بدن آنها خودداری کنید. فقط از زبان بدن به عنوان یک سرنخ استفاده کنید و آن را با سایر اطلاعات ترکیب کنید. به زبان بدن خودتان نیز توجه کنید و سعی کنید پیامهای واضح و مثبت منتقل کنید. با تمرین میتوانید مهارت خود را در خواندن زبان بدن بهبود بخشید.
12. با افراد مختلف معاشرت کنید
در فعالیتهایی شرکت کنید که شما را در معرض افراد جدید و دیدگاههای جدید قرار میدهند. با افراد مختلف دوست شوید و سعی کنید از آنها یاد بگیرید. از قضاوت کردن افراد بر اساس ظاهر یا پیشینه آنها خودداری کنید. به دنبال نقاط مشترک بگردید و از تفاوتها به عنوان فرصتی برای یادگیری استفاده کنید. با معاشرت با افراد مختلف، میتوانید دنیای خود را گسترش دهید و زندگی غنیتری داشته باشید.
13. مسئولیتپذیر باشید
اگر متوجه شدید که پیشداوری کردهاید، مسئولیت آن را بپذیرید و از طرف مقابل عذرخواهی کنید. سعی کنید از اشتباه خود درس بگیرید و در آینده از تکرار آن خودداری کنید. پذیرفتن اشتباهات نشاندهنده بلوغ و صداقت شما است. عذرخواهی باید صمیمانه و از ته قلب باشد. به طرف مقابل نشان دهید که قصد اصلاح رفتار خود را دارید. از توجیه کردن یا انکار کردن اشتباه خود خودداری کنید. با مسئولیتپذیر بودن، میتوانید اعتماد و احترام را در رابطه خود حفظ کنید.
14. بخشش را تمرین کنید
همانطور که باید مسئولیتپذیر باشید و از اشتباهات خود درس بگیرید، باید یاد بگیرید که دیگران را نیز ببخشید. نگهداشتن کینه و رنجش فقط به خودتان آسیب میرساند. بخشش به معنای فراموش کردن نیست، بلکه به معنای رها کردن احساسات منفی و ادامه دادن است. با بخشیدن دیگران، به خودتان فرصت میدهید تا به جلو حرکت کنید و زندگی بهتری داشته باشید. بخشش نیازمند زمان و تمرین است. صبور باشید و به خودتان فرصت دهید. با بخشیدن دیگران، میتوانید روابط سالمتر و شادتری داشته باشید. 
15. با دید باز به فیلم و کتاب نگاه کنید
رسانهها میتوانند نقش مهمی در شکلگیری پیشداوریها داشته باشند. با دید باز به فیلمها، سریالها و کتابها نگاه کنید و به کلیشهها و سوگیریهای موجود در آنها توجه کنید. از خودتان بپرسید آیا تصویر ارائه شده از این گروه یا فرد واقعی است؟ به دنبال داستانهایی باشید که دیدگاههای جدیدی را ارائه میدهند و کلیشهها را به چالش میکشند. با نویسندگان و کارگردانان مختلف آشنا شوید و سبک کار آنها را بررسی کنید. در مورد تاثیر رسانهها بر افکار و رفتار افراد تحقیق کنید. با آگاهی از تاثیر رسانهها، میتوانید انتخابهای آگاهانهتری داشته باشید و از شکلگیری پیشداوریها جلوگیری کنید.
16. از جوک های تبعیض آمیز دوری کنید
جوکهای تبعیضآمیز هرچند خندهدار به نظر برسند، میتوانند پیشداوریها را تقویت کنند و به افراد آسیب برسانند. از گفتن و خندیدن به این جوکها خودداری کنید. به جای جوکهای تبعیضآمیز، به دنبال شوخیهای هوشمندانه و خلاقانه باشید. به اطرافیان خود یادآوری کنید که جوکهای تبعیضآمیز قابل قبول نیستند. با فرهنگسازی میتوانید به کاهش پیشداوریها کمک کنید. با انتخاب کلمات مناسب، میتوانید به ایجاد یک جامعه عادلانهتر و مهربانتر کمک کنید.
17. همیشه در حال یادگیری باشید
دوری از پیشداوریها یک فرآیند مادامالعمر است. همیشه در حال یادگیری باشید، دیدگاههای جدید را کشف کنید و باورهای خود را به چالش بکشید. کتاب بخوانید، فیلم ببینید، به پادکست گوش دهید و در دورههای آموزشی شرکت کنید. با افراد مختلف معاشرت کنید و از آنها یاد بگیرید. به دنبال تجربیات جدید باشید و از منطقه امن خود خارج شوید. با یادگیری مداوم، میتوانید فردی آگاهتر، مهربانتر و همدلتر شوید.
من تو رابطه قبلیم مدام فکر می کردم طرفم حتما داره دروغ می گه تا اینکه یه روز فهمیدم ترس از صمیمیت خودم باعث این پیش داوری شده بود!