چرا برخی افراد در رابطه، خود را قربانی نیازهای شریک میکنند؟
فداکاری در یک رابطه عاشقانه میتواند زیبا و سازنده باشد، اما زمانی که این فداکاری یکطرفه و بیش از حد شود، میتواند به سلامت رابطه آسیب برساند. چرا بعضی افراد تمایل دارند خود را در رابطه فدای دیگری کنند؟ پاسخ این سوال پیچیده است و ریشه در عوامل مختلفی دارد. در این مطلب، به بررسی ۱۲ نکته میپردازیم که میتوانند توضیح دهند چرا بعضی افراد در روابط عاشقانه خود را فدای دیگری میکنند:
- ✔️
اعتماد به نفس پایین:
افراد با اعتماد به نفس پایین، ممکن است احساس کنند ارزش کافی برای دوست داشته شدن ندارند و برای جبران این کمبود، سعی میکنند با فداکاری بیش از حد، رضایت طرف مقابل را جلب کنند. - ✔️
ترس از طرد شدن:
ترس از دست دادن عشق و طرد شدن توسط شریک عاطفی، میتواند باعث شود فرد حاضر شود هر کاری برای حفظ رابطه انجام دهد، حتی اگر به قیمت نادیده گرفتن نیازهای خود باشد. - ✔️
نیاز به تایید و پذیرش:
برخی افراد نیاز شدیدی به تایید و پذیرش از سوی دیگران دارند و فداکاری را راهی برای کسب این تایید میدانند. - ✔️
الگوهای رفتاری دوران کودکی:
الگوهای رفتاری که در دوران کودکی آموخته شدهاند، میتوانند در بزرگسالی نیز تکرار شوند. مثلا فردی که در کودکی مجبور بوده برای جلب توجه والدین، نیازهای خود را نادیده بگیرد، ممکن است در روابط عاشقانه نیز همین الگو را تکرار کند. - ✔️
احساس گناه:
گاهی اوقات، احساس گناه ناشی از اشتباهات گذشته، باعث میشود فرد با فداکاری بیش از حد، سعی در جبران اشتباهات خود داشته باشد. - ✔️
باورهای نادرست در مورد عشق:
باورهای نادرستی مانند “عشق یعنی از خودگذشتگی مطلق” یا “اگر واقعا عاشق باشی، باید هر کاری برای طرف مقابل انجام دهی” میتواند فرد را به سمت فداکاری بیش از حد سوق دهد. - ✔️
وابستگی عاطفی:
وابستگی عاطفی شدید به شریک عاطفی، میتواند باعث شود فرد احساس کند بدون او نمیتواند زندگی کند و برای حفظ او، حاضر به هر فداکاری باشد. - ✔️
تمایل به کنترل:
در کمال تعجب، گاهی اوقات فداکاری بیش از حد، میتواند ابزاری برای کنترل رابطه باشد. فرد با فداکاری، سعی میکند دین بزرگی بر گردن طرف مقابل بگذارد و او را مدیون خود کند. - ✔️
عدم توانایی در ابراز نیازها:
برخی افراد به دلیل عدم توانایی در ابراز نیازها و خواستههای خود، ترجیح میدهند نیازهای طرف مقابل را بر خود مقدم بدارند. - ✔️
توقع جبران:
گاهی اوقات، فداکاری با توقع جبران همراه است. فرد انتظار دارد که در ازای فداکاریهایش، طرف مقابل نیز رفتاری مشابه داشته باشد و زمانی که این اتفاق نمیافتد، احساس ناامیدی و خشم میکند. - ✔️
فشار اجتماعی و فرهنگی:
در برخی جوامع، فداکاری زنان در روابط عاشقانه بیشتر مورد تشویق قرار میگیرد و این فشار اجتماعی میتواند باعث شود زنان بیشتر از مردان، خود را در رابطه فدا کنند.
- ✔️
ترس از تنهایی:
ترس از تنهایی و نداشتن رابطه، میتواند باعث شود فرد حاضر شود هر شرایطی را در رابطه تحمل کند و برای حفظ رابطه، خود را فدا کند.
شناخت این عوامل و ریشههای فداکاری بیش از حد در روابط عاشقانه، اولین قدم برای ایجاد یک رابطه سالم و متعادل است. مهم است به یاد داشته باشیم که یک رابطه سالم، رابطهای است که در آن هر دو طرف به نیازهای خود توجه میکنند و برای برقراری تعادل در رابطه تلاش میکنند. فداکاری باید متقابل و با آگاهی باشد، نه اجباری و ناشی از ترس یا نیاز به تایید.
مقدمه
فداکاری در یک رابطه عاشقانه میتواند نشانهای از عشق و تعهد باشد. با این حال، وقتی فداکاری به حدی برسد که فرد هویت، نیازها و خواستههای خود را نادیده بگیرد، تبدیل به یک مشکل میشود. در این مقاله، به بررسی دلایل این نوع فداکاری افراطی میپردازیم.
1. نیاز به تایید و پذیرش
یکی از دلایل اصلی فداکاری بیش از حد، نیاز شدید به تایید و پذیرش از سوی طرف مقابل است.این افراد تصور میکنند که با برآورده کردن تمام خواستههای پارتنر خود، میتوانند عشق و توجه او را جلب و حفظ کنند.آنها از طرد شدن و تنها ماندن میترسند و به همین دلیل حاضرند هر کاری برای جلوگیری از آن انجام دهند، حتی اگر به قیمت نادیده گرفتن خودشان تمام شود.این افراد عزت نفس پایینی دارند و ارزش خود را در گروی تایید دیگران، مخصوصا پارتنرشان میدانند.به همین خاطر، کوچکترین انتقادی از طرف پارتنر میتواند آنها را به شدت ناراحت و مضطرب کند.
آنها دائماً در تلاشند تا بینقص باشند و هیچ اشتباهی نکنند تا مبادا پارتنرشان از آنها ناامید شود.
در این حالت، فرد به جای اینکه بر نیازهای خود تمرکز کند، تمام انرژی خود را صرف راضی نگه داشتن پارتنرش میکند.این رفتار منجر به فرسودگی و نارضایتی درونی میشود.
2. ترس از دست دادن رابطه
ترس از دست دادن رابطه میتواند یکی دیگر از عوامل مهم در فداکاری افراطی باشد.این افراد به شدت نگران این هستند که اگر خواستههای پارتنر خود را برآورده نکنند، او را از دست خواهند داد.آنها ممکن است سابقه روابط ناپایدار و یا تجربیات ناخوشایندی در گذشته داشته باشند که این ترس را تشدید میکند.به همین دلیل، آنها حاضرند از بسیاری از خواستهها و نیازهای خود چشمپوشی کنند تا رابطه را حفظ کنند.این افراد ممکن است تحمل شنیدن “نه” را نداشته باشند و از ایجاد هرگونه تنش و درگیری اجتناب کنند.آنها فکر میکنند که اگر همیشه موافق باشند و هیچ اعتراضی نکنند، پارتنرشان راضی خواهد بود و رابطه پایدار خواهد ماند.
اما این رویکرد معمولاً نتیجه عکس میدهد و باعث میشود که پارتنر به تدریج احترام خود را نسبت به آنها از دست بدهد.
ترس از دست دادن رابطه، خود به عاملی برای از دست دادن آن تبدیل میشود.
3. الگوهای رفتاری آموخته شده در کودکی
الگوهای رفتاری که فرد در دوران کودکی از والدین یا مراقبان خود آموخته است، میتواند نقش مهمی در فداکاری افراطی در روابط عاشقانه داشته باشد.مثلا اگر فرد در خانوادهای بزرگ شده باشد که یکی از والدین همیشه فداکاری میکرده و نیازهای خود را نادیده میگرفته، احتمال دارد که او نیز این الگو را در روابط خود تکرار کند.در ضمن، کودکانی که در معرض سوء استفاده عاطفی یا بیتوجهی قرار گرفتهاند، ممکن است یاد بگیرند که برای جلب توجه و محبت دیگران، باید نیازهای خود را سرکوب کنند.این الگوها به مرور زمان در ناخودآگاه فرد ریشه میدوانند و به طور خودکار در روابط عاشقانه بروز میکنند.
فرد ممکن است حتی متوجه نباشد که رفتارش ناشی از الگوهای آموخته شده در کودکی است.
شناسایی و تغییر این الگوها نیازمند خودآگاهی و در صورت لزوم، کمک گرفتن از یک متخصص است.درمان میتواند به فرد کمک کند تا الگوهای سالمتری را در روابط خود ایجاد کند.
4. احساس گناه
گاهی اوقات، فداکاری بیش از حد ناشی از احساس گناه درونی است. فرد ممکن است به دلایلی احساس کند که لایق عشق و خوشبختی نیست. این احساس گناه میتواند ناشی از اشتباهات گذشته، باورهای منفی در مورد خود، یا تجربیات آسیبزا باشد. برای جبران این احساس گناه، فرد سعی میکند تا با فداکاری و خدمت به دیگران، خود را شایسته عشق و توجه نشان دهد. او ممکن است احساس کند که اگر نیازهای خود را در اولویت قرار دهد، فرد خودخواهی خواهد بود. این افراد اغلب به شدت خودانتقادگر هستند و به سختی میتوانند خود را ببخشند. آنها دائماً در تلاشند تا با انجام کارهای خوب، احساس گناه خود را تسکین دهند. اما این رویکرد معمولاً موقتی است و احساس گناه به طور کامل از بین نمیرود.
5. پایین بودن عزت نفس
عزت نفس پایین یکی از مهمترین دلایل فداکاری بیش از حد در روابط عاشقانه است.افرادی که عزت نفس پایینی دارند، خود را بیارزش و دوستنداشتنی میدانند.آنها باور ندارند که لایق عشق و احترام هستند و به همین دلیل، سعی میکنند تا با فداکاری و خوشخدمتی، توجه و محبت پارتنر خود را به دست آورند.این افراد اغلب به دنبال تایید و تحسین از سوی دیگران هستند و ارزش خود را در گروی نظرات آنها میدانند.آنها از انتقاد میترسند و سعی میکنند تا با انجام دادن هر کاری که پارتنرشان میخواهد، از آن اجتناب کنند.
این افراد ممکن است در ابراز نیازها و خواستههای خود مشکل داشته باشند و از ترس طرد شدن، آنها را سرکوب کنند.
تقویت عزت نفس و خودباوری میتواند به این افراد کمک کند تا رفتارهای فداکارانه افراطی خود را تغییر دهند.درمان و مشاوره میتواند در این زمینه بسیار موثر باشد.
6. کمالگرایی
کمالگرایی میتواند به فداکاری بیش از حد در روابط عاشقانه منجر شود. افراد کمالگرا تمایل دارند تا در همه جنبههای زندگی خود، از جمله روابط، بینقص باشند. آنها استانداردهای بسیار بالایی برای خود و پارتنرشان تعیین میکنند و دائماً در تلاشند تا به این استانداردها برسند. این افراد ممکن است فکر کنند که اگر تمام نیازهای پارتنر خود را برآورده کنند، یک رابطه بینقص و کاملا مطلوب خواهند داشت. آنها از اشتباه کردن میترسند و سعی میکنند تا با انجام دادن هر کاری که ممکن است، از بروز مشکلات جلوگیری کنند. این افراد اغلب به شدت خودانتقادگر هستند و به سختی میتوانند از خود راضی باشند. کمالگرایی میتواند منجر به استرس و اضطراب زیاد شود و رابطه را تحت فشار قرار دهد. پذیرش نقصها و محدودیتها میتواند به کاهش رفتارهای فداکارانه افراطی کمک کند.
7. نقش ناجی
برخی افراد تمایل دارند تا در روابط خود نقش ناجی را ایفا کنند. آنها جذب افرادی میشوند که مشکلاتی دارند و نیاز به کمک دارند. این افراد احساس میکنند که وظیفه دارند تا پارتنر خود را نجات دهند و مشکلات او را حل کنند. آنها ممکن است از نظر عاطفی، مالی یا جسمی از پارتنر خود حمایت کنند و نیازهای خود را نادیده بگیرند. این افراد اغلب خود را قوی و توانا میدانند و فکر میکنند که میتوانند به هر کسی کمک کنند. آنها از کمک کردن به دیگران احساس خوبی پیدا میکنند و این کار به آنها احساس ارزشمندی میدهد. اما این رویکرد میتواند منجر به فرسودگی و نارضایتی درونی شود. در ضمن، این افراد ممکن است در روابط خود جذب افرادی شوند که از آنها سوء استفاده میکنند.
8. وابستگی عاطفی
وابستگی عاطفی یکی دیگر از عوامل مهم در فداکاری بیش از حد است. افراد وابسته به شدت به پارتنر خود وابسته هستند و نمیتوانند بدون او زندگی کنند. آنها از تنهایی میترسند و حاضرند هر کاری برای حفظ رابطه انجام دهند. این افراد اغلب عزت نفس پایینی دارند و ارزش خود را در گروی رابطه میدانند. آنها ممکن است از ترک شدن و طرد شدن بترسند و به همین دلیل، نیازهای خود را نادیده بگیرند. این افراد اغلب به شدت حسود هستند و دائماً نگران این هستند که پارتنرشان آنها را ترک کند. تقویت استقلال و خودکفایی میتواند به کاهش وابستگی عاطفی کمک کند. درمان و مشاوره میتواند در این زمینه بسیار موثر باشد.
9. باورهای نادرست در مورد عشق
باورهای نادرست در مورد عشق میتواند به فداکاری بیش از حد در روابط عاشقانه منجر شود. برخی افراد باور دارند که عشق واقعی یعنی فدا کردن همه چیز برای پارتنر. آنها ممکن است فکر کنند که اگر نیازهای خود را در اولویت قرار دهند، خودخواه خواهند بود. این افراد ممکن است تحت تاثیر فیلمها، سریالها و داستانهای عاشقانه قرار گرفته باشند و باورهای غیرواقعی در مورد عشق داشته باشند. آنها ممکن است فکر کنند که عشق باید دردناک و پر از فداکاری باشد. تصحیح این باورهای نادرست میتواند به ایجاد روابط سالمتر و متعادلتر کمک کند. عشق واقعی نیازی به فداکاری افراطی ندارد، بلکه نیازمند احترام، درک و حمایت متقابل است. در یک رابطه سالم، هر دو طرف باید بتوانند نیازهای خود را بیان کنند و برای برآورده کردن آنها تلاش کنند.
10. ترس از انتقاد و سرزنش
ترس از انتقاد و سرزنش میتواند یکی دیگر از دلایل فداکاری بیش از حد باشد. این افراد از این میترسند که اگر خواستههای پارتنر خود را برآورده نکنند، مورد انتقاد و سرزنش قرار گیرند. آنها ممکن است در گذشته تجربیات ناخوشایندی داشته باشند که باعث شده است از انتقاد و سرزنش بترسند. این افراد سعی میکنند تا با انجام دادن هر کاری که ممکن است، از انتقاد و سرزنش جلوگیری کنند. آنها ممکن است از ابراز مخالفت و نظر خود اجتناب کنند تا مبادا باعث ناراحتی پارتنرشان شوند. این ترس میتواند منجر به سرکوب احساسات و نیازهای خود شود. یادگیری نحوه برخورد سالم با انتقاد و سرزنش میتواند به کاهش رفتارهای فداکارانه افراطی کمک کند. درمان و مشاوره میتواند در این زمینه بسیار موثر باشد.
11. هویت وابسته به رابطه
برخی افراد هویت خود را به طور کامل وابسته به رابطه میدانند. آنها بدون رابطه عاشقانه احساس گمشدگی و بیمعنایی میکنند. این افراد ممکن است تمام فعالیتها، علایق و دوستان خود را به خاطر رابطه رها کنند. آنها ممکن است هیچ هدف و رویایی در زندگی نداشته باشند به جز حفظ رابطه. این افراد اغلب عزت نفس پایینی دارند و ارزش خود را در گروی رابطه میدانند. آنها از ترک شدن و تنها ماندن میترسند و به همین دلیل، حاضرند هر کاری برای حفظ رابطه انجام دهند. تقویت هویت فردی و مستقل میتواند به کاهش وابستگی به رابطه کمک کند. درمان و مشاوره میتواند در این زمینه بسیار موثر باشد.
12. نبود مرزهای سالم
نداشتن مرزهای سالم در رابطه میتواند منجر به فداکاری بیش از حد شود. مرزهای سالم به معنای تعیین محدودیتها و حفظ استقلال فردی در رابطه است. افرادی که مرزهای سالمی ندارند، به راحتی اجازه میدهند که پارتنرشان از آنها سوء استفاده کند. آنها ممکن است به سختی بتوانند به خواستههای پارتنرشان “نه” بگویند. این افراد ممکن است نیازهای خود را نادیده بگیرند تا پارتنرشان را راضی نگه دارند. یادگیری نحوه تعیین و حفظ مرزهای سالم میتواند به ایجاد روابط سالمتر و متعادلتر کمک کند. مرزهای سالم به معنای احترام به خود و نیازهای خود است. درمان و مشاوره میتواند در این زمینه بسیار موثر باشد.
